BREEAM-NL Nieuwbouw 2020 v1.0

Tabel WST05.1 Overzicht van de creditpunten en criteria nodig voor het behalen van de EP

Identificatie van klimatologische bedreigingen

1. Onderzoek en informatie van relevante instellingen verzamelen om in te schatten wat de gevolgen en gevaren zijn van extremere weersomstandigheden door klimaatverandering voor het gebouw.
2. Waarschijnlijke bedreigingen vaststellen (zie Definities).

Beoordeling van klimatologische bedreigingen

1. De ernst van de geconstateerde bedreigingen vaststellen (stresstesten).

Risico-inschatting van klimatologische bedreigingen

1. Vaststellen welk risico deze bedreigingen met zich meebrengen voor het gebouw en wat de waarschijnlijke gevolgen van die bedreigingen zijn, rekening houdend met ten minste de volgende aspecten:
   1. Stabiliteit, degelijkheid en robuustheid van de constructie
   2. Weerbestendigheid (stresstesten en klimaatkaarten)
   3. Duurzaamheid van de materialen
   4. Comfort, Gezondheid en veiligheid van de bewoners en gebruikers van het gebouw
   5. Gevolgen voor de inrichting van het gebouw en de voortgang van de activiteiten

Risicobeoordeling van klimatologische bedreigingen

1. De mogelijke effecten van ingeschatte risico's voor het gebouw analyseren
2. De aanvaardbare risicodrempel bepalen
3. De gevoeligheid van de risicobeoordeling controleren
4. Vaststellen op welke punten de risico's onaanvaardbaar zijn wat betreft gezondheid en veiligheid, levensduur en in financieel opzicht

Risicobeheersing van klimatologische bedreigingen

1. Risicobeperkende maatregelen vaststellen
2. De bedreigingen verminderen voor zo ver dat in de praktijk haalbaar is
3. Het ontwerp (of de specificaties) aanpassen om de bij de risicoanalyse vastgestelde maatregelen mee te nemen in het definitieve ontwerp

Klimatologische bedreigingen

Een bedreiging voor het gebouw is een situatie of gebeurtenis die schade kan aanrichten. Dat kan een onvoorziene of moedwillige actie zijn of een buitensporige kracht of weerstand.

Veerkracht of robuustheid van het gebouw

Het vermogen van het gebouw om slijtage, druk of beschadiging door extreme weersinvloeden en natuurlijke catastrofes te weerstaan. Dat wil zeggen het vermogen van een constructiesysteem (casco), bouwonderdeel of materiaal om onvoorziene en/of extreme belasting te weerstaan zonder buitensporig beschadigd te raken of minder goed te presteren, waarbij instorting en onherstelbare schade wordt voorkomen.

BREEAM.NL definieert dit als het vermogen van een constructie om een grotere belasting te weerstaan door de gevolgen van klimaatverandering. Voorbeelden van toegenomen belasting en gevaren zijn:

1. Oververhitting door zonnestraling
2. Grote temperatuurschommelingen
3. Water, vocht of droogte
4. Wind
5. Hevige neerslag, bijvoorbeeld slagregen, hagel, sneeuw en ijs en plasvorming door regenwater
6. Extreme weersomstandigheden: hoge windsnelheden, overstromingen
7. Verzakking, verdroging, bodemdaling, aardschokken en aardbevingen

Systematische risicoanalyse

Een gestructureerde aanpak bij het vaststellen, analyseren en beheersen van de risico's waarbij het verminderen van de risico's onderdeel van het ontwerp en bouwproces is. Hieronder valt:

• Vaststellen van gevaren
• De gevaren wegnemen voor zo ver dat haalbaar is
• De risico's van elk gevaar beperken, voor zover dat haalbaar is
• Het gebouw al vanaf de ontwerpfase robuust maken

Een aantal BREEAM-credits binnen het schema nieuwbouw bevatten beoordelingscriteria die erop gericht zijn de gevolgen van extreme weersomstandigheden door klimaatverandering te minimaliseren. Daarbij ligt de nadruk op de robuustheid van de constructie en de bouwschil (t.a.v. hitte, droogte, bodemdaling, extreme neerslag en overstroming). Als er tijdens het ontwerp en de bouw rekening wordt gehouden met klimaatverandering maakt dat het gebouw ‘adaptiever’. Zo kan het gedurende de hele levensduur beter inspelen op veranderende klimatologische omstandigheden.

Deze BREEAM-NL credit heeft als doel inspanningen aan te moedigen die de huidige en toekomstige effecten van klimaatverandering op het gebouw verminderen, door in de ontwerpfase een aantal risico’s in aanmerking te nemen. BRE heeft ervoor gekozen niet te veel regels op te leggen en bij de beoordeling een bepaalde mate van flexibiliteit toe te staan in de bewijsvoering. Hierdoor zal de BREEAM-NL Assessor op zijn eigen oordeel moeten vertrouwen om te bepalen of het gebouwontwerp aan de voorwaarden van de credit voldoet.

Bij het opstellen van de strategie voor klimaatadaptatie en de daarmee gepaard gaande risicoanalyse op gebouwniveau kunnen onderstaande referenties en tools voor inspiratie zorgen en een leidraad verschaffen, echter zonder dat de voorstellen in deze documenten leidend of bindend zijn. De meeste van deze referenties, zoals bijvoorbeeld de gemeentelijke ‘stresstesten’, spitsen zich toe op gebiedsniveau en minder op gebouwniveau. Hiervoor bestaat vooralsnog geen landelijke regelgeving.

• In het kader van het Convenant Klimaatadaptatief Bouwen van de provincie Zuid-Holland (2018) is bijvoorbeeld een Minimaal Programma van Eisen uitgewerkt, waarin ook enkele maatregelen op gebouwniveau zijn opgenomen.
• In het BRE-rapport3 Potential implications of climate change in the built environment worden strategieën voor aanpassing aan klimaatverandering besproken, waaronder een aantal voor de veerkracht van constructies.
• Blauwgroene netwerken: https://nl.urbangreenbluegrids.com/design-tool/
• Klimaateffectatlas.nl - geeft op gebiedsniveau een indicatie van de kwetsbaarheid voor klimaateffecten
• Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie: https://ruimtelijkeadaptatie.nl/overheden/deltaplan-ra/ Het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie is een gezamenlijk plan van gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk. Het Deltaplan versnelt en intensiveert de aanpak van wateroverlast, hittestress, droogte en de gevolgen van overstromingen.
• Toolbox Klimaatbestendige stad - https://kbstoolbox.nl/nl/ De TKS kan worden gebruikt om te verkennen met welke adaptatiemaatregelen een wijk, buurt, terrein of straat beter kan worden beschermd tegen wateroverlast, droogte en extreme hitte. De toolbox is een gemeenschappelijke kennisbasis voor de (risico)dialoog tussen allen betrokkenen.