BREEAM-NL Gebied v6.1.1

RO 7 Ecologische waarden

Stimuleren dat ecologische waarden worden verstrekt en integraal onderdeel zijn van het projectplan.

Maximaal punten 7
Exemplary performance Ja
Bevat minimale vereiste Nee
Verplicht vanaf Nee
Er kunnen maximaal 7 punten toegekend worden. Er moet onderbouwd worden aangetoond dat:
1 2 punten

Ecologische waarden worden van begin af aan integraal onderdeel van de planvorming door het betrekken van een ecoloog.
2 2 punten

De biodiversiteit en ecologische waarde en functie van het gebied, inclusief lokale en regionale aandachtsoorten, worden behouden
3 2 punten

Maatregelen worden uitgevoerd om de biodiversiteit en ecologische waarde en functie te vergroten op lokale en regionale schaal
4 1 punt

De biodiversiteit en ecologische waarde en functie van het gebied is onderdeel van het langjarig beheer.
5 0 punten

De ecologische waarden worden integraal op perceel niveau doorgevoerd door de gebouwgebruikers. (Exemplary performance)

Het volgende toont aan dat aan de criteria wordt voldaan:

#

criteria-eisen

1.1

De opdrachtgever/ontwikkelaar stelt voor de start van het werk en het bouwrijp maken van de projectlocatie een erkend ecoloog aan zodat deze integraal onderdeel wordt van het planvormingsproces. Op deze manier wordt regeneratief ontwerpen gestimuleerd door de gehele ontwikkeling.

1.2

De ecoloog stelt voorafgaand aan de werkzaamheden een natuurrapportage op. Vroeg genoeg om de voorbereidingswerkzaamheden, inrichting en waar nodig, strategische ontwerpbeslissingen te beïnvloeden. Zie Aanvullingen van de criteria-eisen voor de Natuurrapportage.

1.3

Afstemming tussen ecoloog en projectteam vindt plaats in de Voorlopig Ontwerp fase, aan de start van het ontwerpproces. Dit wordt gedurende het gehele project voortgezet wanneer belangrijke beslissingen worden genomen die van invloed zijn op de ecologische mogelijkheden.

Er wordt al vroeg in het project samengewerkt om de potentie, kansen of risico’s van ecologische waarden in de projectontwikkeling optimaal te benutten.

De ecoloog is actief betrokken bij het projectteam om te overleggen wat de optimale mogelijkheden zijn en hoe deze gerealiseerd kunnen worden.

Projectteamleden omvatten, maar zijn niet beperkt tot:

  • Opdrachtgever;
  • Ontwikkelaar, ontwerpteam, aannemer;
  • Landschapsarchitect, ecoloog;
  • Relevante adviseurs, als hydroloog.

Waar relevant overlegt het projectteam ook met andere belanghebbenden zoals:

  • Lokale overheden, gemeenten, provincie of waterschappen.
  • (Lokale) biodiversiteits- of natuurbeschermingsinstantie.

2.1

Aan criterium 1 is voldaan.

2.2

Op basis van de natuurrapportage worden maatregelen genomen om:

  1. De aanwezige biodiversiteit en ecologische betekenis en functie van het gebied te behouden.
  2. Een ecologisch werkprotocol wordt opgesteld om schade aan de biodiversiteit en ecologische waarde en functie tijdens de ontwikkelingsfase te minimaliseren.
  3. Wanneer schade aan de biodiversiteit en ecologische waarde en functie onvermijdelijk is, wordt een mitigatie- en compensatieplan opgesteld met goedkeuring van het bevoegd gezag.
  4. Wanneer elementen van ecologische waarden zijn verwijderd of verplaatst als onderdeel van de bouwwerkzaamheden of het bouwrijp maken, kan enkel op basis van mitigerende maatregelen worden voldaan.

2.3

Het werkprotocol is erop gericht tijdens de planvorming, voorbereiding en uitvoer van projectplan elementen van ecologische waarde te ontzien. Het schrijft eventueel concrete maatregelen voor ter behoud van ecologische waarden. De erkend ecoloog ziet erop toe dat deze op een goede manier worden uitgevoerd en stelt hierover na oplevering een rapportage op.

2.4

Voorkomen moet worden dat elementen van ecologische waarde verdwijnen als onderdeel van de bouwwerkzaamheden of het bouwrijp maken. De ecoloog moet altijd worden betrokken en adviseren als er situaties zijn die schade kunnen opleveren. In die gevallen is het mogelijk om mitigerende maatregelen toe te passen. Dit betekent dat waarden worden verplaatst, hersteld of gecompenseerd conform het ecologisch werkprotocol (Aanvullingen op de criteria-eisen – Natuurrapportage H.). Zie Aanvullingen op de criteria-eisen voor mitigerende maatregelen.

2.5

Moment van rapportage

Zijn er al werkzaamheden verricht, zoals het bouwrijp maken toen de grond in eigendom was van een andere partij, dan baseert de erkend ecoloog zijn onderzoek voor de natuurrapportage op de situatie vóór aanvang van de werkzaamheden. Dit kan bureauonderzoek zijn, waarbij in ieder geval gebruik wordt gemaakt van fotografisch materiaal van de landschapsinrichting en omgeving van de bouwlocatie van vóór de werkzaamheden.

Is de ontwikkeling en transformatie of herontwikkeling, dan is de situatie voorafgaand aan de sloop- of demontagewerkzaamheden ook onderdeel van de rapportage, net als beschermende maatregelen.

3.1

Aan criterium 2 is voldaan.

3.2

Het is de natuurrapportage onderbouwde potentieel van het gebied wordt benut door in het openbare gebied voor minimaal zes diersoorten een geschikte habitat te creëren op basis van de vijf V’s om de ecologische waarden en de daarmee samenhangende biodiversiteit te vergroten. Dit gebeurt in samenspraak met een erkend ecoloog.

3.3

In het te ontwikkelen gebied wordt natuurinclusief bouwen gestimuleerd door maatregelen op gebieds- als op (private) perceelniveau integraal op elkaar af te stemmen. Hierin moet ten minste rekening worden gehouden met de volgende onderdelen:

  1. De maatregelen zijn in overeenstemming met de erkend ecoloog of de opgestelde natuurrapportage;
  2. De maatregelen worden toegepast vanuit het gedachtegoed van de Vijf V’s: voedsel, voortplanting, veiligheid, verbinding en variatie;
  3. Natuurinclusief bouwen wordt toegepast door zoveel mogelijk te stimuleren dat ontwikkelingen zoals gebouwen, infrastructuur, kunstwerken, etc. integraal onderdeel zijn van de ecologische maatregelen. Dit kan door voorzieningen te integreren in de werken (nestkasten, etc.), rondom de voorzieningen (groene afscheidingen, etc.) of in de buurt (groene verbindingsroutes, etc.).

4.1

Aan criterium 3 is voldaan.

4.2

Een door de ecoloog opgesteld beheerplan vormt de basis voor onderhoud en beheer, zie aanvullingen op de criteria-eisen.

4.3

Het beheerplan moet actueel worden gehouden en wordt elke drie jaar geëvalueerd en herzien.

5.1

Aan criterium 3 is voldaan.

5.2

Door de ecoloog wordt in samenspraak met geïdentificeerde stakeholders en de projectorganisatie ecologische randvoorwaarden opgesteld door de (private) percelen in het gebied. Deze staan in relatie tot het ecologische ontwikkelplan en de natuurrapportage.

5.3

Elke ontwikkeling of gebruiker op perceelniveau toont met een ‘Value Added Plan’ (VAP) of ecologisch rapport aan hoe zij maatregelen voor ecologische waarden integraal afstemmen op de ecologische waarden van de omgeving.

De verantwoordelijke (gebouw)ontwikkelaar van de uit te geven of gegeven percelen zal zich hier aan houden.

5.4

De projectorganisatie borgt door middel van evaluatie en monitoring van elk opgestelde VAP of de maatregelen zullen worden uitgevoerd.

Beheerplan
Het beheerplan dient als handleiding voor het onderhoud en beheer van de toegepaste ecologische voorzieningen en groenvoorzieningen. Het plan omvat (maar is niet beperkt tot):

  1. Overzicht van toegepaste groenvoorzieningen en ecologische voorzieningen en de gewenste staat ervan.
  2. Actief en verantwoordelijkheden voor het beheer van de ecologische voorzieningen en groenvoorzieningen.
  3. Er zijn doelstellingen opgeteld om de ecologische waarde van het plangebied te behouden vergroten voor de eerstkomende drie jaar.
  4. Een monitoring- en evaluatieplan, om de toegevoegde natuurwaarden te beschermen of behouden (zie ‘Monitoring’).
  5. Voor het beheer van de groenvoorzieningen en ecologische voorzieningen wordt er geen gebruik gemaakt van schadelijke en/of kunstmatige middelen.
  6. Uitvoering van het beheerplan sluit aan bij lokaal en nationaal beleid.

Bestaande werken
Geen aanvullende eisen.

Natuurrapportage
De natuurrapportage beschrijft het gebied van grof naar fijn, en hierin wordt minimaal het volgende opgenomen:

  1. Een overzicht van de soorten (flora en fauna) die met de Wet natuurbescherming worden beschermd en die tijdens de werkzaamheden van het plangebied gebruik (kunnen gaan) maken. Voor alle soorten (flora en fauna) geldt te allen tijde een zorgplicht waardoor nadelige gevolgen worden voorkomen en verminderd.
  2. Een overzicht van zeldzame Rode Lijstsoorten (bedreigd tot ernstig bedreigd) die gebruik (zouden kunnen) maken van het plangebied.
  3. De huidige ligging van het plangebied en zijn omgeving: binnen of buiten de Natura 2000-gebieden en onderdelen van het Natuurnetwerk Nederland.
  4. Een verwijzing naar gemeentelijke groenplannen (of bouwenveloppen) voor het plangebied, waarin specifieke voorschriften staan voor de ontwikkeling van groenvoorzieningen in het plangebied.
  5. Potentie van maatregelen voor habitatten die van betekenis kunnen zijn, voor bijzondere of zeldzame natuurwaarden op regionale schaal.
  6. Huidige kwaliteiten en potentieel aan ecologische waarde van de ontwikkellocatie en aanverwante gebieden binnen de invloedssfeer. Rekening houdend met (directe en indirecte) risico’s en haalbaarheid voor het versterken van de (lokale) biodiversiteit.
  7. Een beschrijving van de huidige en toekomstige inrichting van het plangebied. Alle elementen van ecologische waarde (flora, fauna en habitatten) die voorafgaand aan de werkzaamheden in het gebied aanwezig zijn worden benoemd. Ook wordt vermeld wat er in de toekomstige situatie met deze elementen gebeurt.
  8. Een ecologisch werkprotocol gericht op het beschermen van de aanwezige kwaliteiten, bescherming van en omgang met potentiële risico’s op de werkzaamheden moet worden opgenomen (zie ook ‘Beschermen van ecologische waarden’). Dit betreft met name de inrichting van het openbare gebied, voor de ontwikkelingen op de bouwplots worden randvoorwaarden opgenomen voor de ontwikkelaars/bouwers.
  9. Worden er mitigerende maatregelen toegepast, dan moet de onderbouwing hiervoor in het ecologisch werkprotocol komen te staan, evenals de manier waarop deze moeten worden uitgevoerd (zie ook ‘Mitigerende maatregelen bij verlies ecologische waarde’).

Mitigerende maatregelen bij verlies ecologische waarde
Het ecologisch werkprotocol schrijft voor hoe bestaande waarden moeten worden beschermd. Maar ondanks het nemen van maatregelen om negatieve effecten te voorkomen en te beschermen, kan het mogelijk zijn dat schade wordt toegepast of onvermijdelijk is. In die bijzondere gevallen is het mogelijk om ecologische waarden te verplaatsen op of van de locatie. De volgende niveaus mogen hiervoor hiërarchisch worden aangehouden. De ecoloog stelt vast welke maatregelen realistisch en haalbaar zijn voor het project.

  1. Verplaatsen en behouden

Mitigatie maatregel zodat de oorspronkelijke waarden kunnen worden behouden. Een ecoloog moet hiervoor bevestigen dat de ecologische waarde, inclusief de lange termijn, onaangetast blijft na de verplaatsing. Er moet minimaal rekening worden gehouden met veranderende omstandigheden in bodem, licht en klimatologisch.

  1. Herstellen

Het mitigatieniveau van herstellen wordt toegepast als verplaatsen en behouden niet mogelijk is en er waardeverlies optreedt door de werkzaamheden. Een ecoloog moet bevestigen en adviseren hoe een gelijkwaardige permanente voorziening voor de verloren waarde kan worden hersteld op de locatie.

  1. Compensatie

Ecologische compensatie is het laatste redmiddel om de negatieve impact van de bouwactiviteiten tegen te gaan. Dit redmiddel wordt pas ingezet nadat is gedaan wat mogelijk is in de mitigatiehiërarchie, om negatieve impact op ecologische kwaliteiten te voorkomen. Compensatie kan bestaan uit permanente verbeteringen aan bestaande habitatten. Of er wordt gezorgd voor een vervangende habitat, die qua biologische kenmerken en ecologische functies vergelijkbaar is met de habitatten die verloren of beschadigd zijn geraakt. Compensatie kan zowel binnen als buiten de projectlocatie plaatsvinden, conform de volgende rangorde:

  1. Op de ontwikkellocatie
  2. Aangrenzende locatie van de ontwikkellocatie

Monitoring
Monitoring vindt plaats om toegevoegde natuurwaarden te beschermen of behouden. Monitoring kan op verschillende manieren worden toegepast:

  1. Een daarvoor ingeschakelde ecologisch deskundige is verantwoordelijk voor monitoring en uitvoeren van eventuele verbeteringen aan de voorzieningen.
  2. Monitoring vindt plaats als onderdeel van citizen science project op de locatie, gecoördineerd door een daarvoor verantwoordelijke instantie, gemeente of organisatie. Participanten worden actief betrokken bij de monitoring, begeleid en er vindt terugkoppeling plaats (zie definities).

Scope
De credit en gevraagde criteria m.b.t. aanwezige ecologische waarden in het gebied, het potentieel van het gebied en voorzieningen die worden getroffen richten zich tot het gehele plangebied. De uitvoering en toevoegen van nieuwe voorzieningen richt zich in de basis op ecologische voorzieningen in de openbare ruimte en groene delen van het gebied. Daarnaast wordt in de credit specifiek de koppeling gelegd met aanwezige private percelen waarmee de ecologische waarden in harmonie moeten worden aangebracht, dit in het gedachtegoed van Natuurinclusief Bouwen. Maatregelen enkel op gebouwniveau zullen minder impact hebben dan wanneer deze in harmonie met de omgeving worden afgestemd. De verantwoordelijkheid voor ecologische maatregelen op de private percelen ligt bij de opdrachtgevers, ontwikkelaars en bouwers van deze plots, maar dienen zich te houden aan de voor het plangebied gestelde randvoorwaarden, daarbij zullen ze aan een door henzelf opgesteld Value Added Plan moeten aantonen hoe zij zich aan de randvoorwaarden houden en voorzieningen treffen.

Vijf V’s
De Vijf V’s staan voor voortplanting, veiligheid, voedsel, verbinding en variatie en zijn de basisprincipes voor het creëren van een habitat. Zonder een evenwichtige balans in de verschillende V’s is het voor soorten moeilijk om van de geboden maatregelen gebruik te maken. Want zonder voedsel in de buurt maakt een soort ook geen gebruik van de locatie als verblijfplaats.

  • Voortplanting: nestvoorzieningen voor diersoorten, verblijfskasten, nestkasten, insectenkasten, broedhopen en stenen zodat soorten hier kunnen nestelen.
  • Veiligheid: hagen, struiken en bomen die beschutting bieden, door verschillende hoogteniveaus, waarbij ook de bodembeschoeiing wordt meegenomen, worden veilige zones gecreëerd.
  • Voedsel: het aanbrengen van voorzieningen als beplanting dat direct gebruikt wordt als voedsel zoals nectar, stuifmeel, zaden en pitten. Of waarmee insecten worden aangetrokken die interessant zijn als voedsel. Goede bodemkwaliteit voor bodemleven.
  • Verbinding: realiseren van groenblauwe structuren om locaties met elkaar te verbinden. Denk aan aanvliegroutes of een verbindingsroute met boom- of struiksoorten van en naar de locatie.
  • Variatie: afwisseling in beplanting, verschil in bloeitijd, gebruik van hoogte en niveau verschillen, wel en niet bladverliezend.

Value Added Plan (VAP)
Het Value Added Plan bidet aanvullende voorwaarden waar gebiedsgebruikers zich aan zullen committeren. Hierin worden maatregelen opgesteld die door de gebruiker op het eigen perceel zullen worden uitgevoerd om aan de doelstellingen van de gebiedsorganisatie te voldoen. Deze maatregelen worden gebaseerd op het integrale gebiedsplan, hieruit komen de concepten van de Vijf V’s en natuurinclusief bouwen terug. Maatregelen voor natuurinclusief bouwen worden geïntefreerd in, rondom en in de buurt van bebouwing (zie ‘natuurinclusief bouwen’). De duurzaamheidsvoorwaarden hebben betrekking op de inrichting en voorzieningen op de eigen percelen van de gebruikers en gaan hiermee verder dan de scope van de BREEAM-NL Gebied beoordelingsrichtlijn. De voorwaarden gaan specifiek over het gebruik van het perceel en de inrichting daarvan, en niet op de gebouwen op de percelen.

#

criteria

vereisten bewijsvoering

A

1.1, 1.2

Aanstelling en betrokkenheid van erkende ecoloog.

B

1.1 t/m 4.3

Natuurrapportage opgesteld door erkend ecoloog.

C

2.2

Werkprotocol, mitigatie- en/of compensatieplan.

D

1.3 t/m 3.3

Ontwerp/beheerplan aangevuld met tekeningen, kaarten waaruit blijkt dat vereiste maatregelen zijn opgenomen in het ontwerp/bestek/de verdere uitwerking.

E

3.3

Schriftelijke toezegging door ontwikkelaar en toekomstig beheerder dat vereiste maatregelen uit de natuurrapportage zullen worden uitgevoerd.

F

4.2

Beheerplan (+ eventueel verklaring van goedkeuring door ecoloog).

G

4.2

Documentatie of vastlegging van afspraken waaruit blijkt dat het beheer uitgevoerd wordt of zal worden uitgevoerd conform het beheerplan.

H

4.3

Documentatie in relatie tot actueel houden en monitoren van beheerplan

I

5.2

Randvoorwaarden ecologische meerwaarde percelen.

J

5.3

Uitgiftevoorwaarden, VAP-verplichting voor gebruikers of voorbeelden hiervan.

K

5.4

Ontwerpen, overeenkomst en aanvullende documentatie hoe evaluatie en monitoring wordt geborgd.

Erkend ecoloog
Een erkend ecoloog is een persoon die:

  • Op hbo-, dan wel universitair niveau een opleiding heeft genoten met als zwaartepunt (Nederlandse) ecologie EN/OF
  • Als ecoloog werkzaam is voor een ecologisch adviesbureau dat is aangesloten bij het netwerk Groene Bureaus EN/OF
  • Zich aantoonbaar actief inzet op het gebied van de soortenbescherming en is aangesloten bij de daarvoor in Nederland bestaande organisaties (zoals Das en Boom, VVZ, RAVON, Vogelbescherming Nederland, Vlinderstichting, Natuurhistorisch genootschap, KNNV, NJN, IVN, EIS Nederland, FLORON, SoortenNL, SOVON, etc.).

Biodiversiteit
Het complex van soorten, aantallen en soortensamenstelling op locatie. Hier gaat het om álle soorten: zowel om algemene soorten als om bijzondere/zeldzame/beschermde soorten.

Habitat
Een habitat omschrijft de voorwaarden waaraan een gebied moet voldoen om ervoor te zorgen dat een bepaalde diersoort er kan overleven. De habitat is een omschrijving van de hulpbronnen die een bepaalde soort nodig heeft. Voor deze credit wordt met de aanduiding ‘de Vijf V’s’ nader uitgelegd wat deze hulpbronnen zijn.

Citizen science
Wetenschap waarbij burgers worden betrokken bij het beheren, monitoren en controleren van de aanwezige groen en natuurwaarden. Hierbij wordt betrokkenheid van gebruikers gestimuleerd en kan het beheer plaatsvinden onder begeleiding vna een (wetenschappelijke) instantie.

Regeneratief ontwerpen
Regeneratief ontwerpen stelt een ontwerpproces centraal waarin op basis van aanwezige ecologische- en natuurwaarden verder wordt ontworpen, op deze manier wordt ecologie benaderd vanuit een holistische manier. En kunnen meerdere thema’s worden verbonden, denk aan sociale, klimaatadaptieve, circulaire, stedenbouwkundige en andere ruimtelijk aspecten die integraal met elkaar worden verbonden om tot een waardevolle invulling te komen dat elk thema versterkt. Het is van belang dat in een vroeg stadium wordt nagedacht over de benodigdheden en ontwerpeisen, waardoor het vroegtijdig betrekken van ecologen in het ontwerpproces nodig is om tot een goede invullen te komen.

Deze credit benaderd ecologie van grof naar fijn. Waarin het begint of valt met een integraal ontwerpproces waarin ecologie in een vroeg stadium onderdeel is van het ontwerpproces. Het gehele plangebied komt tot uiting in een integraal plan waarin de verbinding wordt gezocht met andere thema’s. Een project voegt meerwaarde toe als deze vanuit een integrale benadering wordt benaderd in het kader van regeneratief ontwerpen. Daarvoor worden aanwezige waarden beschermd en behouden. Onderdeel van de op te stellen natuurrapportage is dat een werkprotocol ervoor zorgt dat tijdens de bouwwerkzaamheden de aanwezige waarden worden beschermd.

In het plangebied worden specifiek voorzieningen getroffen om voor diersoorten geschikte habitatten te creëren. Waarbij wordt uitgegaan van het versterken van de aanwezige structuren en op basis van de 5 V’s goed doordachte voorzieningen iets toevoegen voor de diersoorten.

Verder dan de maatregelen die op het gebiedsniveau worden toegepast, wordt van de te vestigen of gevestigde partijen verwacht dat zij integraal onderdeel worden van het ecologische plan. Op basis van een Value Added Plan wordt aangetoond hoe de percelen onderdeel zijn van het gedachte goed en de ecologische waarden versterken. Een optimale verbinding met de omgeving wordt door natuurinclusief bouwen gevonden. Op deze manier kunnen gebouw, perceel en omgeving in relatie tot elkaar komen en kwaliteit toevoegen aan het gebied.

 

Home