BREEAM-NL Nieuwbouw en renovatie utiliteit v6.1.1

Referentie

Functie/apparatuur

Criteria

A

Stekkerklare kantoorapparatuur

Kantoorapparatuur (zoals computers, schermen en printers) voldoet aan Energielabel A (of beter), of als er voor de betreffende apparatuur nog geen energielabel is, voldoet deze aan de Energy Star-specificaties.

B

Zwembad

Voor zwembaden moet ventilatie, verdamping en warmteverlies worden tegengegaan. Aan minimaal twee van de volgende eisen moet worden voldaan:

1. Automatische of halfautomatische zwembadhoezen die op maat zijn gemaakt voor alle baden in het gebouw, inclusief whirlpools en jacuzzi’s (indien van toepassing). De zwembadhoes moet het volledige badoppervlak bedekken wanneer deze is uitgevouwen.
2. De relatieve luchtvochtigheid wordt ’s nachts automatisch verhoogd, en de watercirculatie over de overloopgoot wordt stilgezet om dampverlies van het bad te beperken. Het badwater blijft wel circuleren over de filters, en de chloordosering blijft doorgaan.
3. In de luchtbehandeling wordt een LBK (luchtbehandelingskast) toegepast die voldoet aan de EU-verordening 1253 en minimaal een Eurovent A energielabel heeft.

Voor motoren, pompen en filtercapaciteit moet debietregeling worden toegepast. Aan minimaal drie van de onderstaande eisen moet worden voldaan:

1. Voor de aandrijving van ventilatoren en pompen moeten motoren worden gebruikt die voldoen aan de internationale EI2 standaard (zie referenties). Gelijkstroommotoren worden als voldoende beoordeeld volgens de EI2 standaard.
2. Op motoren van badwatercirculatiepompen wordt debietregeling toegepast door middel van frequentieregelaars.
3. Op motoren van ventilatiesystemen waar de ventilatiebehoefte varieert, wordt frequentiegeregelde debietregeling toegepast. Dit geldt tenminste voor de zwemzalen, kleedruimtes en bijeenkomstruimtes.
4. Er wordt debietregeling toegepast op de filtercapaciteit van de zwembadinstallaties.

C

Gemeenschappelijk wasfaciliteiten

Voor bedrijfsapparatuur moet ten minste één van de volgende criteria worden aangetoond:

1. Specificatie van warmteterugwinning uit afvalwater.
2. Het gebruik van grijswater voor een deel van het wasproces. Het water van de laatste spoeling kan worden hergebruikt voor de volgende voorwas.

D

Serverruimtes en datacenters

Voor serverruimtes en datacenters is aan de volgende voorwaarden voldaan:

1. De erkende maatregelen voor serverruimtes en datacenters, zoals opgenomen in de erkende maatregelenlijst (EML) (bijlage VII en bijlage XIV van de Omgevingsregeling), gelden als nationale minimumnorm.
2. Het ontwerp is in overeenstemming met de EU-gedragscode voor datacenters. Het minimale niveau waaraan moet worden voldaan, is ‘expected minimum practice’.
3. De ingestelde temperatuur is niet lager dan 24°C. De temperatuur moet worden gemeten bij de inlaat van de apparatuur in het serverrack.

E

IT-intensieve ruimtes

1. Standaard wordt een natuurlijke ventilatie- en koelstrategie toegepast. Geforceerde ventilatie is alleen toegestaan als de ruimtetemperatuur 20°C overschrijdt, en actieve koeling is alleen toegestaan als de ruimtetemperatuur 22°C overschrijdt.
2. Er is een systeem om apparatuur automatisch uit te schakelen wanneer deze niet wordt gebruikt, ook 's nachts.

F

Keuken- en cateringfaciliteiten

In het project moeten binnen elke relevante categorie (I t/m IV) minstens 2/3 van de apparaten voldoen aan de criteria in tabel ENE 08.2. Als er slechts één of twee apparaten in een categorie zijn, moeten alle apparaten aan de criteria voldoen.

• Keuken- en cateringapparatuur;
• Warmtapwaterbereiding;
• Professionele vaatspoel- of vaatwasmachine of wasdroger;
• Benutting van (afval)warmte voor processen.

Koelingen voor keuken- en cateringfaciliteiten worden beoordeeld in ENE 05.

G

Displayverlichting

Aanlichtverlichting moet een minimaal lichtrendement van ≥60 lumen per Watt hebben. Displayverlichting moet voorzien zijn van een tijdschakelaar en ’s nachts uitgeschakeld zijn, tenzij de ruimte dan open is voor publiek.

H

Luchtgordijnen

Luchtgordijn zijn uitgevoerd met een warmtepomp en sensor gestuurde automatische regeling, bedoeld om warmteverlies via openstaande deuren te verminderen. Het bestaat uit een luchtgordijn dat alleen verwarmd wordt met een warmtepomp en is verbonden met een binnen- en buitensensor. Deze sensoren leveren de automatische regeling informatie over de binnen- en buitentemperatuur en de stand van de deur.

I

Huishoudelijk witgoedapparatuur

Alle (huishoudelijke) witgoedapparatuur moet minimaal voldoen aan de onderstaande energie labels:

• Koelkasten, koelvrieskasten: A;
• Vriezers: C;
• Wasmachines: A;
• Vaatwassers: A;
• Wasdrogers: A+++.

Categorie

Bestemd voor

Samenstelling

uitzondering

Energie-efficiënte keuken en catering apparatuur

Elektrische bakcarrousel

Het bereiden van maaltijden in de horeca of grootkeukens.

Ronddraaiende bakcarrousel met meerdere elektrische bakplaten, voorzien van een bovenliggende infraroodbrander.

Geen.

Multifunctioneel kook- en baktoestel

Het bereiden van maaltijden in de horeca en grootkeukens.

Elektrisch toestel geschikt voor koken, bakken, braden en frituren, met een geïntegreerd energiemanagementsysteem.

Ingebouwde units of accessoires in een bakwandmeubel komen niet in aanmerking. Elektrische ovens zijn uitgesloten.

Elektrisch frituurtoestel

Het vervangen van gasgestookte frituurtoestellen.

In een bakwand ingebouwd frituurtoestel, uitgerust met inductiespoelen of elektrische elementen in de frituurolie, inclusief (eventueel) bijbehorende stroomregeling.

Losstaande frituurtoestellen of tafelmodellen komen niet in aanmerking.

Energiezuinige drankenkoeler

Het inkoelen en verkopen van verpakte dranken in K4 (+9 °C / -1 °C).

Drankenkoeler zoals beschreven in artikel 2 van Verordening (EU) 2019/2024, werkend op een halogeenvrij koudemiddel.

Voorbeelden van halogeenvrije koudemiddelen: CO₂, NH3, ethaan, propeen, isobutaan of propaan.

Drankenkoelers met energielabel A, B, C of D voldoen aan de Energy Efficiency Index. Koelmeubelen voor supermarkten worden niet beschouwd als drankenkoelers.

Energiezuinige warmtapwaterbereiding

Warmtepomp-boiler

Nuttig aanwenden van warmte voor de verwarming van tapwater in bedrijfsgebouwen

• Elektrisch gedreven warmtepompboiler met een COP ≥ 3,0, gemeten conform NEN-EN 16147:2023, inclusief opslagvat, (eventueel) bodemwarmtewisselaar of grondwaterbron, en (eventueel) een geïntegreerde warmtewisselaar aangesloten op een zonnecollector of een systeem voor het onttrekken van warmte aan een proces.

• Elektrisch gedreven warmtepompboiler met een halogeenvrij koudemiddel en een COP ≥ 2,8, inclusief opslagvat en (eventueel) bodemwarmtewisselaar of grondwaterbron.

Geen.

Energiezuinige professionele vaatspoel- of vaatwasmachines of wasdrogers

Energiezuinige (vaat)spoel- of (vaat)wasmachine

Spoelen of wassen

(Vaat)spoel- of (vaat)wasmachine met geïntegreerde warmteterugwinning. Indien energielabels van toepassing zijn, dient het energielabel minimaal A te zijn.

Geen

Energiezuinige wasdroger

Het drogen van wasgoed

Warmtepomp trommeldroger: Als er energielabels van toepassing zijn, moet het energielabel minimaal A zijn.

Geen

Benutting van (afval)warmte voor processen

Systeem voor benutting van afvalwarmte

Het uitkoppelen bij de bron en het transporteren van afvalwarmte voor het lokaal verwarmen van gebouwen.

Warmtewisselaar bij de afvalwarmtebron, afvalwarmtetransportleiding, en (eventueel) een warmtewisselaar tussen de afvalwarmtetransportleiding en het afgiftenet.

Het systeem moet voor ten minste 70% van de energie-inhoud gebruik maken van afvalwarmte, of voor ten minste 70% van de energie-inhoud gebruik maken van afvalwarmte gecombineerd met duurzame warmte. Bij keuken- en cateringfaciliteiten kan dit betrekking hebben op warmteterugwinning van de afvalwarmte van de mechanische keukenafzuiging (ventilatie), spoelwater, of restwarmte van koelsystemen.

Referentie

onderwerp

omschrijving

Toepassingsgebied

CN1

Toepasbaarheid van de criteria

In hoofdstuk 3.2 Tabel 6 staat het toepassingsgebied voor elk criterium, per gebruiksfunctie en projecttype. Criteria die niet van toepassing zijn, worden daar weergegeven. Aanvullende of aangepaste criteria voor een specifiek projecttype en gebruiksfunctie staan in de aanvulling op de criteria van de credit.

CN1.1

Koelapparatuur

Deze credit is niet van toepassing op koelapparatuur die wordt beoordeeld in ENE 05.

CN1.2

Liften, roltrappen en rolpaden

Deze credit is niet van toepassing op liften, roltrappen en rolpaden. Deze systemen worden beoordeeld in ENE 06 - Energiezuinige transportsystemen.

CN1.3

Laboratoriumsystemen

Deze credit geldt niet voor zuurkasten met een vaste gebouwgebonden afzuigaansluiting in laboratoria. Deze systemen worden beoordeeld in ENE 07 Energiezuinige laboratoria.

Algemeen

CN2

Hergebruik van apparatuur

Hergebruik van apparatuur betekent niet standaard dat aan criteria wordt voldaan omdat het niet altijd de meest energiezuinige optie is. Het punt kan echter worden toegekend wanneer hergebruik van oude apparatuur, over de hele levensduur genomen, een energiezuinigere optie dan de inzet van nieuwe apparatuur.

CN3

Versie energielabels of EU-gedragscodes

Tijdens de looptijd van de beoordelingsrichtlijn kan het zijn dat de voorwaarden voor een specifiek energielabel veranderen. De versie die geldt op het moment van registratie mag gebruikt worden voor de beoordeling. Nieuwere versies, die na de registratiedatum zijn uitgebracht, mogen ook gebruikt worden, maar oudere versies mogen niet worden toegepast.

Term

Omschrijving

Eja

Jaarlijkse energie gebruik

#ap

Aantal apparaten

Puse

Gemiddelde opgenomen vermogen in kW tijdens gebruik

Psb

Standby vermogen in kW

Tuse

Jaarlijkse aantal gebruiksuren

Term

Omschrijving

Eja

Jaarlijkse energiegebruik serverruimtes (kWh)

#ser

Aantal serverruimtes

Pnom

Nominaal opgenomen vermogen serverapparatuur in kW per serverruimte

R

Ratio operationeel nominaal energiegebruik in %, het gemiddelde opgenomen vermogen is van de serverapparatuur ten opzichte van het maximale nominaal opgenomen vermogen volgens fabrieksspecificatie

Tuse

Jaarlijkse aantal gebruiksuren

Criteria

Ontwerpfase

Opleverfase

Alle

Met één of meer bewijsstukken, zoals vermeld in hoofdstuk 4.0 BREEAM-NL Bewijsmateriaal, moet worden aangetoond dat het project aan de criteria voldoet.